Cha Niêm, quý sơ và bà con giáo dân ăn trưa tại chỗ
Một giáo dân khác cho hay: “Trước năm 1975, các cơ sở trường học của các sơ đã dạy học cho nhiều thế hệ cha ông chúng tôi ở đây. Một khi nhà nước mượn danh là tôn trọng pháp luật, tôn trọng luật lệ thì phải tôn trọng những gì pháp luật đã đề ra là tôn trọng sự công bằng và không lấy tài sản của người dân cũng như của các nữ tu. Nếu như nhà nước chưa có những đền bù thỏa đáng cho các nữ tu mà đập phá như vậy, thì đây là hình thức phá hoại và cướp tài sản của Giáo hội Công giáo, cũng như cướp tài sản của các nữ tu DMTGTT.”
Nguồn gốc đất
Sơ Maria Đặng Thị Mỹ Hạnh, Thư ký DMTGTT, cho biết nguồn gốc đất của ba ngôi trường này: “Các sơ [của Nhà dòng] đến đây tạo lập từ năm 1840, các sơ lao động, tiết kiệm mua thêm đất cho Nhà dòng để phát triển lâu dài. Đến năm 1875, Nhà dòng quan tâm đến giáo dục và đó là sứ vụ Nhà dòng nên các sơ và các cha linh hướng đã xây các trường học này do các sơ là giáo viên. Ban đầu, các sơ sống chủ yếu là làm ruộng nhưng khi chuyển qua dạy học thì các sơ để lại đất cho người dân nghèo canh tác, mỗi năm thu hoa lợi họ đều chia sẻ cho Nhà dòng một ít để lo cho đời sống của các nữ tu. Năm 1963, Nhà dòng tiếp tục xây dựng cơ sở trường học.”
Theo lời kể của sơ Hạnh cho hay, vào năm 1975, theo chỉ thị của Tòa Tổng Giám Mục Giáo phận Sài Gòn yêu cầu hiến trường cho nhà nước với mục đích giáo dục nhưng không hiến đất. Từ đó, các sơ không được dạy học nữa. Mãi sau này, mở một trường mẫu giáo nhỏ dạy học, để lo kinh tế cho Nhà dòng.
Đến tháng 9.2011, có dự án ‘xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm’, người dân bắt đầu di dời, ba ngôi trường này ngưng không hoạt động. Do đó, Nhà dòng viết đơn yêu cầu nhà cầm quyền trả lại ba cơ sở này, bởi vì mục đích ban đầu [Nhà dòng] hiến trường với mục đích giáo dục, bây giờ các cơ sở này không sử dụng vào mục đích giáo dục nữa thì Nhà dòng yêu cầu trả lại.
Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm trở thành dân oan
Tháng 7.2012, UBND phường mời Nhà dòng lên làm việc, ông Hứa Ngọc Thảo - lúc bấy giờ là phó Chủ tịch - nói rằng, trường đã công lập rồi, không được lấy lại và không có cơ sở nào cho thấy đây là tài sản của Nhà dòng, và các trường này nằm trong khu quy hoạch giải tỏa nên không trả lại ba trường này cho Nhà dòng. Nhưng quan điểm của Nhà dòng là hiến trường với mục đích giáo dục chứ không hiến đất, và nếu nằm trong khu vực giải tỏa thì phải đền bù thỏa đáng theo đúng luật đất đai cho Nhà Dòng.
Tháng 11.2012, nhà cầm quyền Thủ Thiêm đập phá, cào bằng trường Nam Thủ Thiêm - nằm bên cạnh nhà thờ Thủ Thiêm. Hiện nay, đang là một bãi đất trống, hỏ hoang, cỏ mọc um tùm.
Tháng 11.2012, nhà cầm quyền Thủ Thiêm đập phá, cào bằng trường Nam Thủ Thiêm - nằm bên cạnh nhà thờ Thủ Thiêm. Hiện nay, đang là một bãi đất trống, hỏ hoang, cỏ mọc um tùm.
Sau cuộc họp đó, nhà cầm quyền không có phản hồi gì thêm với quý sơ. Và, quý sơ liên tục làm đơn khiếu nại đến các cấp có thẩm quyền nhưng không nhận được lời phúc đáp nào.
Mãi đến ngày 21.10.2015, nhà cầm quyền địa phương mới mời Nhà dòng lên làm việc với nội dung chính cũng được lập lại như năm 2012. Tuy nhiên, trong cuộc họp này, họ đề nghị các sơ không được yêu cầu nhà nước ‘đền bù’ hay ‘bồi thường’ mà là nhà nước sẽ ‘hỗ trợ’ cho Nhà dòng nếu Nhà dòng yêu cầu. Nhưng Nhà dòng luôn kiên quyết tỏ rõ lập trường rằng, đất của Nhà dòng, yêu cầu họ phải bồi thường thỏa đáng, không được làm thay đổi, tháo gỡ các hiện trạng của các trường này nếu như chưa có quyết định bồi thường thỏa đáng. Khi nào bên phía nhà nước có văn thư bồi thường cho Nhà dòng thì khi đó Nhà dòng sẽ có văn thư giao đất cho nhà nước.
Mong muốn
Nhà dòng kiên quyết yêu cầu nhà cầm quyền phải trả lại đất các cơ sở trường học này cho Nhà dòng, nếu họ không trả lại thì phải có quyết định bồi thường một cách thỏa đáng. Sơ Hạnh quả quyết: “Mong muốn tài sản của Nhà dòng thì phải trả về cho Nhà dòng, đó là mồ hôi nước mắt của các bà, mình là thế hệ trẻ thì phải bảo vệ tài sản của các bà. Công sức của các bà đến đây là hai bàn tay trắng đã cố gắng tạo lập, tích lũy mua thêm đất cho nhà dòng. Mong mọi người can thiệp vào để can thiệp cho các sơ để họ đền bù thỏa đáng cho nhà dòng”.

Vào lúc 22 giờ 45, quý sơ cho biết, trời đang mưa to gió lớn, nhưng các sơ vẫn kiên quyết trụ lại trước cổng trường, đọc kinh, cầu nguyện để canh gác vì e ngại nhà cầm quyền sẽ cho lực lượng thi công vào ban đêm. Quý sơ sẽ canh thức suốt đêm nay.
Pháp lý
Được biết, ngày 15.10.1975, Ủy Ban liên lạc Giáo dục Công giáo Địa phận Sài Gòn (do Cha chủ tịch Nguyễn Thới Hòa) đã cùng Sở Giáo dục TP.HCM (đại diện Bộ Giáo dục và Thiếu niên - Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam - do Giám đốc Lương Lê Đồng) ký kết Thông cáo chung “Về việc công lập hóa các tư thục Công giáo”. Tại Thông cáo chung này nêu rõ: “Giáo phận Sài Gòn đồng ý trao cho nhà nước quyền sử dụng các trường… để phục vụ cho mục tiêu giáo dục”. “Quyền sở hữu các trường sở vẫn thuộc về Giáo hội Công giáo. Trong trường hợp muốn dành cơ sở phục vụ cho một mục tiêu khác, ngoài mục tiêu giáo dục, cần phải có sự thỏa thuận của đôi bên”. Chính vì chỉ được giao ‘quyền sử dụng’, phía nhà nước đã cam kết “trách nhiệm bảo trì cơ sở, cũng như chịu mọi chi phí về quản trị, tu bổ (như điện, nước, điện thoại…) và thuế má trong suốt thời gian sử dụng trường”.
Như vậy, chính nhà cầm quyền đã công nhận ‘quyền sở hữu các trường’ của Nhà dòng vẫn thuộc về Giáo hội Công giáo (Nhà dòng), Nhà dòng chỉ ‘đồng ý trao cho nhà nước quyền sử dụng’.
Điều 171 Bộ luật Dân sự hiện hành qui định quyền sở hữu chỉ chấm dứt trong các trường hợp sau đây: “1. Chủ sở hữu chuyển quyền sở hữu của mình cho người khác; 2. Chủ sở hữu từ bỏ quyền sở hữu của mình; 3. Tài sản bị tiêu huỷ; 4. Tài sản bị xử lý để thực hiện nghĩa vụ của chủ sở hữu; 5. Tài sản bị trưng mua; 6. Tài sản bị tịch thu; 7. Vật bị đánh rơi, bị bỏ quên, gia súc, gia cầm bị thất lạc, vật nuôi dưới nước di chuyển tự nhiên mà người khác đã được xác lập quyền sở hữu trong các điều kiện do pháp luật quy định; tài sản mà người khác đã được xác lập quyền sở hữu theo quy định tại khoản 1 Điều 247 của Bộ luật này; 8. Các trường hợp khác do pháp luật quy định”.
Như vậy, không có căn cứ nào ‘chấm dứt quyền sở hữu’ của DMTGTT đối với tài sản các ngôi trường của mình. Chủ sở hữu phải được pháp luật bảo vệ. Không ai có thể bị hạn chế, bị tước đoạt trái pháp luật quyền sở hữu đối với tài sản của mình. Chủ sở hữu có quyền tự bảo vệ, ngăn cản bất kỳ người nào có hành vi xâm phạm quyền sở hữu của mình…” (khoản 2, khoản 3 Điều 169 Bộ luật Dân sự).
Mọi hành vi đập phá tài sản DMTGTT đều trái pháp luật, có dấu hiệu tội phạm “cố ý hủy hoại tài sản” của Tổ chức Tôn giáo.
Huyền Trang, GNsP